Nostalji: Deplasmanlı Amatör Lig

       2010-2011 sezonundan beri düzenlenen, statüsü bile tartışma konusu olan Bölgesel Amatör Lig'in selefi olduğunu biliyor muydunuz? 1980'lerin sonlarında Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, kendi bünyesinde faaliyet gösteren amatör futbolun yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi amacıyla TFF ile ortak bir çalışma yaptı: Amaç, 3.Lig'in alternatifi bir lig oluşturmaktı; böylece Deplasmanlı Amatör Lig (DAL) uygulamaya konuldu.

İlk Deneme 1988-1989 Sezonunda Yapıldı
       1988-1989 sezonundaki Türkiye Amatör Futbol Şampiyonası 2. ve 3.turunda denenen çift devreli lig usülü şeklinde oynanan ve 3.lige çıkacak 4 takımı belirleyecek uygulama 2 sezon sonra bu sefer tamamıyla uygulama alanı bulacaktı.

       TFF ,1989-1990 sezonunu sonunda bu sezona mahsus olmak üzere 3. Lig'den küme düşmeyi kaldırdı ve küme düşen takımları lige tekrar aldı. 1989-1990 sezonunda illerinde şampiyonluk alarak Türkiye Amatör Futbol Şampiyonası'na katılan ve 3.Lig'e terfi etmeyi amaçlayan fakat bu hedeflerine ulaşamayan 168 takımdan kriterlere uyan takımların hemen hemen tamamı yeni kurulan lige alındı. (Profesyonel şubeleri olduğu için Kartalspor, Düzcespor ve Tekirdağspor gibi takımların amatör takımları ise yeni kurulan lige alınmadı.)

       Lige girmek için başvuru yapan 50’ye yakın takımın müracaatlarının tamamına yakını ise kabul edilmezken bu takımlara 3.Lig yolunun kapatılması lige alınmayan takımlarca büyük bir tepki ile karşılandı.

       Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’ne bağlı Amatör Futbol Kurulu ve TFF’nin ortaklaşa düzenlediği lig 19-20 Ekim 1990 tarihinde 18 grupta toplam 169 takımın katılımıyla başladı. Lig 2 tur üzerinden yapıldı. Çift devreli lig usulüne göre oynanan 1.tur sonunda 1.grupta Trabzon Kurtuluş, 2.grupta Erzurum Yol, 3.grupta Van DSİ, 4.grupta Çarşamba Şeker, 5.grupta Adana Köy Hizmetleri, 6.grupta Diyarbakır DSİ, 7.grupta Kayseri Belediye, 8.grupta Konya Yol, 9.grupta Ankara Gazi Tıp, 10.grupta Yeni Bornova, 11.grupta Kestel, 12.grupta Ankara Köy Hizmetleri, 13.grupta Didim, 14.grupta Manisa Köy Hizmetleri, 15.grupta Sefaköy, 16.grupta İSKİ, 17.grupta Küçükpazar, 18.grupta Kozluspor gruplarını şampiyon olarak tamamlayarak 2.tura yükseldi.

       Gruplardaki takım sayısına göre son 3 veya 4’te kalan toplam 65 takım ise doğrudan illerinde bulunan mahalli liglere düştü.

İstanbul Büyükşehir Belediyespor 3.Lig'de
       2.tura yükselen 18 takımın 4 farklı gruba ayrılarak oynadığı çift devreli lig sonunda gruplarını şampiyon olarak tamamlayan İSKİ (İstanbul Büyükşehir Belediyespor), Ankara Köy Hizmetleri, Konya Yol ve Van DSİ takımları 3.lige yükselmeyi başardı.

Lig Statüsü Çok Katı ve Aceleye Getirildi
       Yeni kurulan ligin statüsü o kadar katıydı ki takımlar normal sezonu lig ikincisi bitirse dahi ertesi sezon lige devam edebilmek için mahalli ligde derece yapan takımla çift maç eleme usulü play out maçı yapmak zorunda kaldı. Ayrıca 12.grupta ligi aynı puan ve averajla tamamlayan Ankara Köy Hizmetleri ve Ankara DSİ takımlarının şampiyonluğunu kura atışının belirlemesi statü hazırlanırken aceleci davranıldığının en büyük göstergesi oldu.

       Ayrıca Sarıkamışspor, Pazarspor, Vezirköprüspor, Kırıkhanspor, Antalya Ormanspor, Samsun Kadıköy, Silifkespor ve Ardeşenspor gibi takımların hükümetin isteği ile 3.Lig'e alınması 1990-1991 sezonunda Deplasmanlı Amatör Lig’de yer alan diğer takımlarca büyük tepkiyle karşılandı. Kaldı ki Deplasmanlı Amatör Lig 5.grupta oynayan Silifkespor ligde son 4 sırada kaldığı için Mersin 1.amatör kümeye düşmesi gerekirken 3.Lig'e alınması tepkileri daha da arttırdı.

Maddi Sıkıntılar Ligin Ömrünü Kısalttı
       1990-1991 sezonunda başlatılan Deplasmanlı Amatör Ligin ilk sezonu adaletle bağdaşmayacak bazı kararlar dışında sorunsuz sayılabilecek bir şekilde kapandı. Fakat 1991-1992 sezonunun 1.tur 2.devre maçları ligin maddi tüm ihtiyaçlarını karşılayan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’nün lige ayıracak ödenek konusunda büyük bir sıkıntıya düşmesi sonucu uzun bir süre başlatılamadı. 1992-1993 sezonunda ise maddi kriz derinleşerek devam etti. Ligin masraflarını karşılayan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’ne bağlı Amatör Futbol Kurulu ile TFF arasındaki anlaşmazlıklar had safhaya vardı. Maddi krizin yanında yeni futbol kanunu ile amatörlerin TFF’ye bağlanması sonrasında çıkan yetki tartışması ve Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü'nün harcamalar için para vermemeyi kararlaştırması lige büyük bir darbe vurdu. Güç de olsa aşılan sıkıntılar sonrası 2 tur üzerinden oynanan ve 7 takımın 3.Lig'e yükseldiği sezon büyük bir sıkıntı içinde tamamlandı.

       14 grupta çift devreli lig usülü ile tek tur ile oynanan 1993-1994 sezonunda ise gruplarında ilk 2 sırayı alan toplam 28 takım 3.Lig'e yükseldi. TFF 1993-1994 sezonunun sonunda yaptığı açıklamada maddi sorunlar nedeniyle bu ligin kaldırıldığını bildirdi. TFF, aynı sezon içinde bir ilke imza atarak maduriyetin giderilmesi adına DAL dışında illerinde amatör kümelerde derece alan takımlar arasında 3. Lig'e terfi maçları düzenledi ve burada başarılı olan takımlarıda 3. Lig'e aldı.

Hazırlayan: Benan DİKER
Fotoğraflar Fotospor ve Milliyet gazetesinden alınmıştır.