Araştırma: Yeni Yıldızlarıyla Çin Futbolu

        Son birkaç aydır futbol başlığı altında en çok konuşulan konulardan biri hiç şüphesiz: Çin futbolu ve ülke futbolunun tanınması/gelişmesi adına yaptıkları fahiş transfer harcamaları. Bu dikkat çekici birliktelik, haliyle birçok futbolseverin dikkatinin o noktaya çekilmesini sağladı. Aslında biraz geçmişe sararsak Çin'in futbolunun gelişmesi adına yaptığı yatırım/reklamın sadece bu seneyle sınırlı olmadığını açıkça görebiliriz.

        Gelişen, sürekli büyüyen ve dünyanın en büyük 2. ekonomisine sahip ülke olan Çin ekonomisi, devlet başkanı Xi Jinping'in teşvik çalışmalarıyla ülkede bulunan büyük şirketlerin sponsorluklarıyla bir süredir ülke futboluna yatırım yapmaya ve bunun sonucunda ülke futbolunun tanınması, gelişmesi ve en önemlisi yaptıkları harcamalarla dikkatin kendilerine çekilmesini sağladılar. Mesela Çin'in en büyük şirketlerinden Evergrande'nin Guangzhou'ya, Suning'in Jiangsu'ya, SIPG'ın Shanghai'ye ve Greenland grubu'nun Shanghai Shenhua'ya gibi çoğu takımın zengin bir sponsoru ya da sahibi var.

        Ülke futbolu adına yapılan hamleler özellikle bu dönemde ödedikleri fahiş bonservis bedelleriyle sınırlı değil elbette. Kulüplere tanınan 4+1 yabancı hakkı nedeniyle altyapıya da önemli ölçüde önem verildi. Hatta eğitim-futbol birlikteliği sonucunda ülkede yaklaşık 20.000 futbol sahası açılması öngörüldü, futbol okullarda zorunlu hale geldi ve Wanda Projesi ile ülke futbolunda seçilen genç isimlerin İspanya'da eğitim alınması sağlanarak, gelecek adına önemli adımlar atıldı.

Bu yatırımlar ülkeyle sınırlı mı? Değil elbette.

1) Henüz 2 ay önce, Şeyh Mansur bin Zayed sahibi olduğu Manchester City'nin yüzde 13'lük hissesini aldığı fiyata Çinli yatırımcılara sattı. Bu anlaşmanın en büyük amacı Çin'de her geçen gün gelişen futbol potansiyelinden yararlanmak ve City Futbol Grubu'nun arzulanan Asya pazarına açılması olarak öngörüldü. Tabi Machester City-Çin ilişkisi bununla son bulmuyor. Henüz birkaç gün önce Manchester City, resmi twitter adresinden Çin'de 8 Şubat'ta başlayacak Çin yılını kutlarken Sergio Agüero ve Joe Hart, kamera karşısına geçip Çin yemeklerinin tadına baktı.



2) Ülke medyasında da çıkan bir haber sıradaki. Bu haber Çin'in en büyük şirketlerinden Ledman'ın Portekiz 2.Ligi'ne sponsor olması. Fakat sponsor olmasından ziyade asıl dikkat çeken husus yerine getirilmesi istenen zorunluluk(lar). Bu zorunluluklardan en dikkat çekeni ligde yer alan takımlara Çinli futbolcu oynatma şartının getirilmesi.

Peki Avrupa'dan Çin'e yıldız furyası ne zaman başladı?

        Çin'de futbola henüz bu kadar ilgi yokken Asya ülkeleri dışında daha çok Güney Amerika pazarını kullandıklarını söylemek mümkün. Hatta 2011 yılında Fluminense'den GZ Evergrande takımına transfer olan Dario Conca o dönem alacağı ücret epey konuşulmuş, aylık 2.5 milyon Euro alacağı iddia edilmişti. Fakat yavaş yavaş futbola aktarılan para artıkça Avrupa futbolunda büyük yer etmiş, ama hafiften kariyeri düşüşte veteran futbolcularla reklam yapmaya başlayarak; artık futbol sektöründe biz de varız imajı sergilemeye çalıştılar. Bunun için ayağının tozunu Çin'e ilk sürten Nicolas Anelka oldu. 2011'in son günlerinde Chelsea'den Shanghai Shenhua'ya transferi gerçekleşen Anelka Çinli futbolseverler de büyük heyecan yaratmıştı.

        Şimdi de 2012 yılından itibaren transferde hangi önemli isimleri kadroya kattıklarına bakalım. Dipnot: Çin Süper Ligi'nde sezon Mart ayında başlayıp, Kasım ayında bitiyor.

2012
        Bu transfer sezonu Çin Ligi'nin, Avrupa'dan önemli futbolcuları kadrosuna kattığı ilk sezon oldu. İlk keşfettikleri Güney Amerika kıtasından da birkaç önemli transfer yaparak gelecek sezonlarda ne yapabileceklerinin ilk sinyallerini verdiler.

Didier Drogba - Shanghai Shenhua (Bonservis yok)
Lucas Barrios - GZ Evergrande (8.5 milyon Euro bonservis)
Giovanni Moreno - Shanghai Shenhua (4.5 milyon Euro Bonservis)
Frederic Kanoute - Beijing Guoan (Bonservis yok)
Yakubu Aiyegbeni - Guangzhou R&F ( 1.4 milyon Euro Bonservis)

        GZ Evergrande takımın başına Marcelo Lippi'yi, Shanghai Shenhua önce Jean Tigana sonra Arjantin Milli Takımı'nda da görev alan Sergio Daniel Batista'yı göreve getirdi.

2013
Elkeson - GZ Evergrande (5.5 milyon Euro Bonservis)
Edu - Liaoning FC (Bonservis yok)
Wagner Love - SD Luneng (6 milyon Euro Bonservis)

        Ayrıca Guangzhou R&F takımın başına Sven-Göran Eriksson'u, SD Luneng ise Barcelona ve Atletico Madrid gibi takımları çalıştıran Radomir Antic'i getirdi.

2014
Alessandro Diamanti - GZ Evergrande (7.5 milyon Euro Bonservis)
Rene Junior - GZ Evergrande (5.1 milyon Euro Bonservis)
Walter Montillo - SD Luneng (7.5 milyon Euro Bonservis)
Pablo Batalla - Beijing Guoan (3.5 milyon Euro Bonservis)
Aloisio - SD Luneng (5 milyon Euro Bonservis)
Alberto Gilardino - GZ Evergrande (5.5 milyon Euro Bonservis)
Rafael Marques - HN Jianye (2.5 milyon Euro Bonservis)
Nenad Milijas - Hebei China Fortune (600 bin Euro)
Paulo Henrique - Shanghai Shenhua (4 milyon Euro Bonservis)
Szabolcs Huszti - CC Yatai (1.5 milyon Euro Bonservis)

        Ayrıca Sevilla, Atletico Madrid gibi takımları çalıştıran İspanyol teknik direktör Gregorio Manzano, Beijing Guoan tarafından göreve getirildi.

2015
Sammir - Jiangsu Suning (5 milyon Euro Bonservis)
Ricardo Goulart - GZ Evergrande (15 milyon Euro Bonservis)
Alan - GZ Evergrande (11 milyon Euro Bonservis)
Tim Cahill - Shanghai Shenhua (Bonservis yok)
Avraam Papadopoulos - Shanhai Shenhua (285 bin Euro Bonservis)
Diego Tardelli - SD Luneng (5.5 milyon Euro Bonservis)
Dorio Conca - Shanghai SIPG (3 milyon Euro Bonservis)
Paulinho - GZ Evergrande (14 milyon Euro Bonservis)
Robinho - GZ Evergrande (Bonservis yok)
Demba Ba - Shanghai Shenhua (13 milyon Euro Bonservis)
Mohamed Sissoko - Shanghai Shenhua (Bonservis yok)
Jucilei - SD Luneng (Bonservis yok)
Asamoah Gyan - Shanghai SIPG (9 milyon Euro Bonservis)
Kleber - Beijing Guoan (4.5 milyon Euro Bonservis)
Eidur Gudjohnsen - SJZ Ever Bright (Bonservis yok)

        Ayrıca GZ Evergrande önce İtalya'nın efsaneleşmiş futbolcusu Fabio Cannavaro'yu, daha sonra Luiz Felipe Scolari'yi takımın başına getirirken, Jiangsu Suning ise Dan Petrescu'yu göreve getirdi.

2016
        Bu dönemde şu ana kadar yapılan transfer neredeyse tüm futbolseverlerin dikkatini Çin'e çekilmesini sağladı. Yapılan yatırımlar sonucunda yayın hakkının 1 milyar Euro'ya yakın bir paraya satıldığı iddia edildi. Yani yıldızlar biraz cepleri boşaltsa da bereketiyle geldiler diyebiliriz.

Alex Teixeira - Jiangsu Suning (50 milyon Euro Bonservis)
Ramires - Jiangsu Suning (28 milyon Euro Bonservis)
Jo - Jiangsu Suning (2 milyon Euro Bonservis)
Jackson Martinez - GZ Evergrande (42 milyon Euro Bonservis)
Gervinho - Hebei China Fortune (18 milyon Euro Bonservis)
Ersan Gülüm - Hebei China Fortune (7 milyon Euro Bonservis)
Stephane Mbia - Hebei China Fortune (6 milyon Euro Bonservis)
Gael Kakuta - Hebei China Fortune (5 milyon Euro Bonservis)
Fredy Guarin - Shanghai Shenhua (11 milyon Euro Bonservis)
Gil - SD Luneng (8.5 milyon Euro Bonservis)
Burak Yılmaz - Beijing Guoan (8 milyon Euro Bonservis)
Renato Augusto - Beijing Guoan (8 milyon Euro Bonservis)
Ralf - Beijing Guoan (1 milyon Euro Bonservis)
Fredy Montero - Tianjin Jeda (5 milyon Euro Bonservis)
James Troisi - Liaoning FC (Bonservis yok)
Assani Lukimya - Liaoning FC (2 milyon Euro Bonservis)

        Ayrıca SD Luneng, takımın başına bir dönem Brezilya Milli Takımı'nı çalıştıran Mano Menezes'i getirirken, Beijing Guoan ise Alberto Zaccheroni'ye takımı emanet etti.

Peki Çin 2011/2012 sezonundan itibaren yaptığı bu transferlere ne kadar harcadı?

• 2011/2012 sezonunda toplam 45 milyon Euro
• 2012/2013 sezonunda toplam 63 milyon Euro
• 2013/2014 sezonunda toplam 90 milyon Euro
• 2014/2015 sezonunda toplam 142 milyon Euro
• 2015/2016 sezonunda yaz transfer döneminde 62 milyon Euro, kış transfer döneminde -şimdilik- 269 milyon Euro para harcadılar.

Peki Çin ligleri bu kış döneminde transfere harcadığı para sıralamasında kaçıncı?

• Çin Süper Ligi: 269 milyon Euro
• İngiltere Premier Ligi: 247 milyon Euro
• İtalya Serie A: 86 milyon Euro
• Çin 1.Ligi: 49 milyon Euro
• Almanya Bundesliga: 47 milyon Euro

Çin 1.Ligi'nde de bir dönemin yıldız isimleri forma giyiyor. Peki, 2.Lig seviyesinde forma giyen bu yıldızlar kimler?
Jadson, Geuvanio ve Luis Fabiano (Tianjin Quanjian), Sejad Salihovic ve Zvjezdan Misimovic (Beijing Evergreen), Danko Lazovic (Beijing Enterprises) gibi isimler forma giyerken, Tianjin Quanjian'ın teknik direktörlüğü bir dönem Brezilya Milli Takımı'nı çalıştıran Vanderlei Luxemburgo yapıyor.

Çin ekipleriyle başka hangi yıldızların ismi anılıyor?

• Hulk: Bir süredir Çin ekiplerinin gündeminde olduğu söylenen Hulk'a Shanghai Shenhua'nın 80 milyon Euro'luk bir teklif yaptığı fakat teklifin Zenit tarafından reddedildiği iddia edildi.
• Ezequiel Lavezzi: Çok büyük ihtimalle Çin yolcusu. Serie A ve Premier Lig'den teklif olmasına karşın yıllık 10 milyon Euro'luk ücreti kabul edip Shanghai Shenhua'ya imza atacak.
• Yaya Toure: Gelecek sezon Manchester City'nin başına Pep Gardiola'nın geçecek olması nedeniyle takımdan ayrılacağı konuşulan Yaya Toure'ye, Jiangsu Suning'in yıllık 40 milyon Euro teklif ettiği iddia edildi.
• Oscar: Chelsea'nin 25 milyon Euro'ya transfer ettiği Oscar için Jiangsu Suning'in 74 milyon Euro'luk teklifinin kabul edilmediği iddia edildi.
• Wesley Sneijder: Türk basınını bir süredir meşgul eden bu habere göre Jiangsu Suning'in Sneijder için Galatasaray'a 16 milyon Euro teklif ettiği iddia edildi.
• Wayne Rooney: Bu iddia olduça ilgi çekici. Çin'den bir takımın Wayne Rooney'e senelik 25 milyon Pound teklif ettiği ve Wayne Roone'in Çin Super Ligi'nin tanıtım yüzü olacağı konuşuluyor.

Son olarak...
        Çin'in futbola yaptığı yatırımların kısa vadede meyve verdiğini söyleyebiliriz. Yukarıda da bahsettiğim gibi yapılan transferle bu kış döneminde çoğu kez Çin Ligi konuşuldu, tartışıldı. Birçok futbolseverin ilgi alanına girdiğini ve ligin başlayacağı Mart ayı ile birlikte sıkı takipçilerinin olacağı net bir şekilde görüldü.

        Çin'in futbol adına kısa vadede hedeflerinden biri de seyirci sayısı. Bu sezon hedeflenen seyirci sayısı ortalama 25.000. Önümüzdeki 5 senede de seyirci sayısında Premier Lig ve Bundesliga seviyesine yükselmesi öngörülüyor.

        Çin Devlet Başkanı'nın futbol adına hedefleri büyük, verdiği destek ve kulüplerinin neler yaptığı da çok açık. Bu şekilde devam eder, yıldızları Çin'e getirirlerse Dünya'da en çok takip edilen futbol liglerinden biri olacakları açık.

        Unutmadan, Çin'de transfer sezonu 26 Şubat'ta bitiyor. Yani sürpriz ve bomba transferlerin gerçekleşmesi için epey uzun süre mevcut.

Hazırlayan: Muhammed EKTİ

Tüm hakları sakldır. Bu yazının bir kısmı ya da tamamı kaynak gösterilmeden/izinsiz kullanılamaz.